Uit onderzoek UAntwerpen blijkt

door: sportingact

‘Hoe schrijft de Vlaamse pers over LGBTI?’ vroeg communicatiewetenschapster Emma Verhoeven (Universiteit Antwerpen) zich af. Voor haar doctoraatsonderzoek analyseerde ze meer dan 1.500 kranten- en magazineartikels. “Regionale journalistiek zorgde voor veel meer inclusieve artikels.”

“Journalistiek is niet neutraal”, legt Verhoeven uit. “Achter elk nieuwsbericht zitten onbewuste keuzes die ons meer vertellen over hoe we als maatschappij naar LGBTI-thema’s kijken. Daarom analyseerde ik 1.570 artikels uit het jaar 2021.”

De wetenschapster onderzocht onder meer hoe die artikels gekaderd werden. “In de Vlaamse media wordt over lesbische, gay, biseksuele, transgender en intersekse (LGBTI) onderwerpen overwegend op een inclusieve manier geschreven. Er is meestal een onderliggende boodschap van acceptatie en verworven rechten worden verdedigd. Maar onder die inclusieve laag ligt wel een redelijk eenzijdig beeld van LGBTI-thema’s, waar de nadruk ofwel op slachtofferschap of op zichtbaarheid ligt. Terwijl LGBTI-verhalen uiteraard veel meer zijn dan dat.”

Het vaakst wordt de nadruk gelegd op zichtbaarheid van LGBTI-personen. “Denk dan aan een artikel over het belang van rolmodellen of een regenboogzebrapad dat wordt aangekondigd”, kadert Verhoeven. Dat narratief neemt de bovenhand in één vijfde van de geanalyseerde artikels. “In nog eens één vijfde van de artikels worden mensen uit de gemeenschap geportretteerd als slachtoffers. Getuigenissen over homofobie waren heel erg aanwezig, niet toevallig omdat 2021 ook het jaar was waarin David Polfliet, een homo man, werd vermoord.”


Het accepterende narratief sluit de top drie af, met één op de acht artikels. “Dan gaat het over nieuws over bijvoorbeeld antidiscriminatiemaatregelen of het persoonlijke verhaal van een ouder die hun LGBTI-kind volledig accepteert.”

Ook de thema’s waarrond artikels over LGBTI-onderwerpen verschijnen, vielen de onderzoekster op. “Het merendeel, bijna een vijfde van de artikels (309 van de 1570) betrof humaninterestverhalen. Dat is vooral ‘zacht nieuws’, zoals artikels over bekende LGBTI-Vlamingen of een interview met iemand die over hun transitie vertelt.”

“Nieuws over misdaad en justitie was ook niet weg te denken (250 artikels), wat in grote mate samenhangt met de moord op David Polfliet. Tot slot werd er ook in cultuurrubrieken veel over LGBTI geschreven (219 artikels). Samen maken deze drie thema’s de helft uit van alle artikels die ik analyseerde.”

De rol van regiojournalistiek is niet te onderschatten, bleek ook uit de resultaten van de studie. In totaal waren er net iets meer artikels over regionale politiek (8,5%) dan over nationale politiek (7,3%). Uit de statistische analyses kwam zelfs naar voren dat die artikels over regionale politiek beduidend vaker inclusief waren. “Dat is vooral te danken aan kleinere initiatieven zoals het uithangen van een regenboogvlag. Daardoor komen LGBTI-thema’s vaker positief in het nieuws. Het zijn zulke kleine verhalen waarmee journalistiek een groot verschil kan maken.”

Wie komt in de nieuwsberichten vooral aan het woord? Verhoeven: “In een op de drie artikels die ik analyseerde, werd iemand uit de LGBTI-gemeenschap geciteerd. Het gaat dan vooral om homo mannen (20,7%), gevolgd door lesbiennes (6,1%). Wat representatie betreft, zijn de verhoudingen dus niet bepaald evenwichtig. Als we het rijtje afmaken, zien we ook nog wel trans vrouwen (3,7%), trans mannen (2,3%), biseksuelen (2,1%) en non-binaire mensen (2,0%) geciteerd worden, weliswaar in veel mindere mate. Zo kwamen er in 2021 bijvoorbeeld bijna geen intersekse personen (mensen met een lichaam dat niet eenduidig mannelijke als vrouwelijke kenmerken heeft) aan bod. Dat is amper 0,2% van de artikels, terwijl çavaria schat dat toch zo’n 1,7% van de mensen onder het label ‘intersekse’ valt.”

 Exacte cijfers over hoeveel Vlamingen zich als LGBTI identificeren zijn er niet, maar het is volgens Verhoeven wel duidelijk dat de verhoudingen scheef zitten. “Een recente Amerikaanse enquête toont bijvoorbeeld aan dat ongeveer evenveel mensen lesbisch (15,1%) zijn als homo (18,1%), dat trans mensen niet zo ver achterop hinken (11,8%) en dat er ongeveer drie keer zoveel biseksuelen zijn (57,3%).”

Al verdienen de Vlaamse media ook lof. “Je ziet dat journalisten wel moeite doen om de gemeenschap te betrekken. Bij artikels over transgerelateerde onderwerpen wordt in bijna de helft van de gevallen een trans persoon aan het woord gelaten,” besluit de onderzoekster.

[Bron: pzc.nl]